کد مطلب:29573 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:116

آفرینش فرشتگان












5355. امام علی علیه السلام - در وصف فرشتگان -: آن گاه، خداوند عزّوجل برای ساكن كردن در آسمان هایش و آباد ساختن قسمت اعلای ملكوتش، از فرشتگانش مخلوقاتی شگفت آفرید، و با آنان، شكاف های فلك را پُر كرد، و فاصله بین اجرام آسمانی را با آنان انباشت.

در بین شكاف های میان شكاف ها، فریاد تسبیح گویی فرشتگان در فردوسِ بلندْجایگاه و در ورای پرده های حجاب و سراپرده های بزرگی، بلند است، و در پسِ این فریادهای كَر كننده گوش ها، پرتو نوری است كه دیدگان، از رسیدن بِدانْ ناتوان اند. از این رو، خیره برجای خویش می مانند.

آنان (فرشتگان) را در گونه های مختلف و در اندازه های گوناگون ایجاد كرد، «أُوْلِی أَجْنِحَةٍ؛ [1] پر و بال هایی» كه تسبیح گویان، بزرگی و ارجمندی او را می ستایند. نه آنچه را در آفرینش از صنعت الهی پیداست، به خود نسبت می دهند، و نه مدّعی اند كه آنان، چیزی را از آنچه كه مختص خداوند است، آفریده اند؛ «بَلْ عِبَادٌ مُّكْرَمُونَ * لَا یَسْبِقُونَهُ و بِالْقَوْلِ وَ هُم بِأَمْرِهِ ی یَعْمَلُونَ؛[2] بلكه [ فرشتگان، ] بندگانی ارجمندند كه در سخن، بر او پیشی نمی گیرند، و خود به دستور او كار می كنند».

آنان را در جاهایی كه هستند، امینان وحی خود قرار داده، و رساندن امانت های امر و نهی خویش را به رسولان، به عهده آنان نهاده است، و از عارض شدن تردیدها بر آنان، مصون نگهشان داشته است، و هیچ كدام از آنان، از راه خشنودی او خارج نمی شوند.

و آنان را با سودمندها یاری كرد، و دل هایشان را به تواضعِ آرامش آور، بیدار ساخت، و درهای ستایش خود را - كه سهل و آسان است -، بر ایشان گشود و علامت های روشنی بر نشانه های یگانگی اش برایشان برپا كرد.

نه بار گناهانْ زمینگیرشان ساخت، و نه گذشت شب ها و روزها، آنان را تغییر داد، و نه تیرهای تردید، استواریِ ایمانشان را نشانه رفت، ونه گمان ها بر قرارگاه ایمانشان هجوم آورد، و نه مرض كینه به میانشان ضربه زد، و نه سرگشتگی، معرفت الهی ای را كه در جانشان داشتند، از آنان گرفت، و نه وسوسه ها در آنان طمع كرد تا گم راهی آن بر فكرشان سیطره پیدا كند، و آرامشی از عظمت و هیبت جلال او در سینه هایشان بود.

گروهی از آنان، در درون ابرهای گرانبار، بر فراز كوه های بلند، و در تاریكی های خاموش شب، جای دارند، و بعضی دیگر از آنان، كسانی هستند كه گام هایشان دلِ زمین زیرین را شكافته است. آنان چون پرچم های سفیدی هستند كه در شكاف های فضا فرو رفته اند و در زیر آن پرچم ها، باد خوشی وزان است كه آنها را بر مرز نهایی ای كه گرفته اند، نگهشان داشته است.

پرداختن به پرستش خدا، آنان را از هر كار دیگرْ بازداشته است، و حقایق ایمان، بین آنان و شناخت خدا، پیوند زده است، و یقین به او، آنان را به شیداییِ او كشانده است، و علاقه شان، آنان را از آنچه نزد اوست، به آنچه كه در نزد غیر اوست، نكشیده است.

شیرینی معرفت او را چشیده اند، و جامی لبریز از محبّت او سركشیده اند و در درون دل هایشان، بیم پروردگارشان جای گرفته است، و از بسیاریِ طاعت او، پشت هایشان خمیده است، و بسیاریِ اشتیاقشان به او، تضرّع آنان را از میان نبرده است، و قُرب فراوانشان، رشته فروتنی شان را نبُریده است، و خودبینی، بر آنانْ مستولی نشده است تا آنچه را كه انجام دادند، بسیار شمارند.

و فروتنی در برابر او، فرصتی برای بزرگْ شمردن كارهای نیكشان به ایشان نداده است، و از بسیاریِ تلاششان، سستی ها بر آنان عارض نگشته است، و شیفتگی هایشان كاستی نیافته است تا با امید به پروردگارشان مخالفت كنند، و طولانی بودن مناجاتشان دور و برِ زبانشان را خشك نكرده (خسته نگردیده) و گرفتاری ای بر آنان مستولی نشده است تا بانگ تضرّعشان به درگاهش قطع گردد.

نشانه هایشان در تداوم اطاعت از او، دگرگون نگشت، و گردنشان در اجرای فرمان او به راحتیِ سستی متمایل نشد، و نفهمی و فراموشی بر اراده استوارشان نتاخت، و فریب های شهوت در همّتشان ناتوانی ایجاد نكرد.

پروردگار صاحب عرش را اندوخته روز نیازمندی شان كردند، و به هنگامی كه مردم به آفریدگانْ روی آوردند، آنان با رغبت به آفریننده روی آوردند و البته به پایانِ مُنتهای درجه عبادت (بندگی) او نمی رسند. عشق آنان به اطاعت او، بر اثر علاقه ای است كه در دل هایشان است و موادّ آن از امید و خوف خداست، كه هیچ گاه از آنان جدا نمی شود.

رشته ترس آنان، هرگز بُریده نمی شود تا در تلاششان سست گردند، و طمع بر آنان چیره نمی گردد تا كوشش كم را بر تلاششان ترجیح دهند، و كرده های گذشته خود را بزرگ نمی شمارند؛ چرا كه اگر آنها را بزرگ شمارند، امیدشان بیم از پروردگار را در آنان از بین می برد.

با همه چنگ اندازی های شیطان، هرگز در آنان تردیدی نسبت به پروردگارشان به وجود نیامده، و برخوردهای بد، متفرّقشان نساخته، و حسادت ورزی، بر آنان چیره نگشته است، و كاركردهای دو دلی، گروه گروهشان نساخته، و خواهش های نفسانی، قسمت قسمتشان نكرده است. آنان، بندگان ایمان اند و هرگز انحراف، عدول از حق، درنگ و سستی، بندِ بندگی را از آنان قطع نكرده است.

در آسمان های تو در تو، جایی به اندازه گستره پوستی پیدا نمی شود، جز آن كه بر آن، فرشته ای سجده كننده و یا تلاشگر در راه عبادت تو قرار دارد. با بسیاریِ اطاعت پروردگارشان، بر دانش خود می افزایند و عزّت پروردگارشان در دلشان بزرگ تر می شود.[3].

5356. امام علی علیه السلام - در آفرینش فرشتگان -: آن گاه، بین آسمان های بلند را شكافت و آن جاها را از گونه های فرشتگانش پُر كرد. گروهی در سجده اند كه سر برنمی دارند، و گروهی در ركوع اند كه قامتْ راست نمی كنند؛ گروهی ایستاده اند و تكان نمی خورند. گروهی تسبیح گویانی اند كه خسته نمی شوند، نه خوابْ دیدگانشان را فرا می گیرد، و نه خطای خِرَد یا سستی بدن و یا غفلت فراموشی، آنها را در می رُباید.

گروهی از آنان، امین وحی او و ترجمان او به سوی فرستادگانش هستند كه حكم و فرمان او را می آورند. گروهی از آنان، نگهبانان بندگانش و پاسبان درهای بهشتش هستند، و گروهی از آنان، ثابت قدم در زمین های زیرین اند كه گردن هایشان از آسمانِ برین، گذشته است و اعضایشان بیرون از كرانه های جهان است، و شانه هایشان متناسب با پایه های عرش است، دیده هایشان از هیبت او بر هم، و پَرهایشان جمع شده است كه بین آنان و غیر آنان، حجاب عزّت و پرده قدرت زده شده است.

آنان، پروردگارشان را به تصویر نمی پندارند، و ویژگی آفریده ها را بر او روا نمی شمارند، و او را در چارچوب مكان، جای نمی دهند، و به او به عنوان نمونه اشاره نمی كنند.[4].

5357. امام علی علیه السلام - خطاب به خدای عزّوجل -: فرشتگانی آفریدی و در آسمان هایت جایشان دادی، كه نه در آنان سستی است، و نه غفلت و نافرمانی دارند، و نه گناهی در میان آنان هست. داناترینِ آفریدگانت به تو، بیمناك ترینِ آنان از تو، نزدیك ترینشان به تو، و پُركارترین آنان در اطاعت از تو هستند. خوابِ دیدگان، اشتباه خِرَدها و سستی بدن ها آنان را فرا نمی گیرد.

نه در پشت ها جای گرفته اند و نه زهدان ها آنان را در خودْ جای داده اند؛ چرا كه آنان را از آب پست[5] نیافریده ای. آنان را به گونه ای خاص آفریدی، در آسمان هایت جایشان دادی، به همجواری ات گرامی شان داشتی، امین وحی ات قرارشان دادی، از آسیب ها دورشان ساختی، از بلاها محفوظشان گردانیدی، و از [ دست یازیدن به] گناهان، پاكشان نمودی.

اگر توان تو نبود، آنان توان نداشتند، و اگر تثبیت تو نبود، ثبات نمی یافتند، و اگر رحمت تو نبود، اطاعت نمی كردند.[6].

5358. امام علی علیه السلام - خطاب به خداوند عزّوجل -: فرشتگانی را در آسمان هایت جای دادی، و آنها را بالاتر از زمینت قرار دادی. آنان، آگاه ترینِ آفریدگانت بر تو، بیمناك ترینشان از تو، و نزدیك ترینشان به تو هستند.

هرگز در پشت ها قرار نگرفتند، و زهدان ها آنان را در خود جای ندادند، و از «مَّآءٍ مَّهِینٍ؛ آبی پستْ» آفریده نشدند، و «رَیْبَ الْمَنُونِ؛ [7] بَدِ زمانه» آنان را گروه گروه نساخت.

آنان در همان جایگاهشان نسبت به تو و منزلتشان در پیشگاه تو هستند، خواسته هایشان در تو گِرد آمده، و طاعتشان از توست، و از فرمان تو غافل نیستند.

آنان اگر كُنه آنچه را كه از تو برایشان پوشیده مانده، نیكْ بیازمایند، كردارهایشان را كوچك خواهند شمرد و خود را كم خواهند دید و خواهند فهمید كه تو را به حقیقتِ پرستشت پرستش نكرده اند، و حقّ فرمانبرداری ات را فرمان نبرده اند.

منزّهی، ای خالق و معبود![8].









    1. فاطر، آیه 1.
    2. انبیاء، آیه 26 و 27.
    3. نهج البلاغة: خطبه 91، بحار الأنوار: 90/109/57.
    4. نهج البلاغة: خطبه 1، بحار الأنوار: 136/177/57.
    5. تفسیر قمّی: 207/2، بحار الأنوار: 6/175/59.
    6. اشاره ای است به: سوره های: مُرسلات آیه 20، سجده، آیه 8.
    7. اشاره ای است به: سوره طور، آیه 30.
    8. نهج البلاغة: خطبه 109.